Overijssel bereikbaar
Logistiek makelaars? Wat doen die eigenlijk?
Stel, je hebt als vervoerder/verlader een sluimerend idee om het wagenpark te verduurzamen. Maar je weet niet goed hoe je dit moet aanpakken. Aankloppen bij de leveranciers van bestelauto’s en vrachtwagens kan altijd nog. In veel regio’s zijn logistiek makelaars actief. Zij komen graag langs voor een gratis advies, dat het begin kan zijn van een belangrijke energietransitie.
Mark Luikens is zo’n logistiek makelaar, een wat verwarrend begrip misschien. Want deze makelaars geven geen rondleiding – letterlijk althans – maar helpen bij het verkennen van de mogelijkheden, technisch en financieel. Het is bovendien een gratis advies, dat voortkomt uit de politieke motivatie om bedrijven met zachte hand richting duurzaam transport te bewegen.
Hulp bieden bij de stap naar transitie
Luikens: “Ik hoor wel eens dat we er zijn om de plannen van de politiek te realiseren, maar ik vind dat te kort door de bocht. Het bedrijfsleven en de belangenorganisaties hebben zich ook gecommitteerd aan de klimaatdoelstellingen. Wat wij doen is bedrijven helpen om die energietransitie ook echt vorm te geven door te adviseren over slimme en duurzame logistiek. Bijvoorbeeld met een ondernemer kiezen voor gebundeld vervoer of vervoer over water in plaats van over de weg.”
Focus verschoven naar reductie emissies
De eerste logistiek makelaars – Luikens is er daar één van – zijn al een jaar of zes bezig. Ooit was er een programma Beter Benutten, dat als doel had om zoveel mogelijk het wegverkeer tijdens de spitsuren van de weg af te halen. Dat was deels succesvol, maar veel bedrijven en organisaties zagen niet altijd kans om daar echt stappen in te zetten.
“We hebben in die tijd wel met studenten truckspotting gedaan tijdens de spits. En daarna de resultaten voorgelegd aan de betreffende bedrijven”, zegt Luikens, voorheen werkzaam als logistiek manager bij Aldi. “Kunnen we samen iets bedenken om minder voertuigen in de spits op de weg te hebben?”
Drie jaar geleden verschoof het accent van spitsmijden naar de reductie van emissies; anders gezegd, minder kilometers maken (slimmer rijden) en waar mogelijk inzetten op schone technologie. Dat is nu de focus van een tiental logistiek makelaars, die zich met name in de regio’s Limburg, Gelderland, Overijssel en Zuid-Holland bevinden. “Het is onze taak om de transitie naar duurzaam (goederen)vervoer een enorme boost te geven door bedrijven te helpen bij de afweging die ze moeten maken.”
Wel of niet nu investeren in elektrisch transport?
Net als Luikens steekt ook Christiaan Zweers twee dagen per week tijd in zijn rol als logistiek makelaar. Ook hij heeft ervaring als logistiek manager, onder andere bij Friesland Foods en Basil. Samen werken ze voor de provincie Gelderland, met elk een eigen regio. Luikens doet hetzelfde voor Zuid-Limburg. Gelderland werkt met vijf logistiek makelaars op parttime basis, met daarnaast nog twee makelaars die vooral de modal shift moeten stimuleren. Ook in Limburg zijn inmiddels vier mensen actief in deze rol.
Zweers: “We nemen ondernemers mee over hoe ze kunnen verduurzamen in het wegtransport met bestelauto’s en vrachtwagens. Want ze zien vaak door de bomen het bos niet meer. Dat geldt naast logistiek dienstverleners ook voor bedrijven die werkzaam zijn in de bouwsector, installatiebedrijven, servicebedrijven en semi-overheid. Hoe kunnen zij zich voorbereiden op de zero-emissiezones die er aan komen vanaf 2025? Wat moet je doen met investeringen in nieuwe voertuigen, en hoe kun je voldoen aan wensen/eisen van opdrachtgevers op het gebied van duurzame mobiliteit?” Tot zijn advieskring rekent Zweers bedrijven als Eijgenhuijsen (logistiek dienstverlener), Bribus (keukenproducent), De Variabele (onderhoudsbedrijf voor woningcorporaties) en AVR (afvalverwerker). In het netwerk zitten ook brancheorganisaties vanuit de bouw en de horeca bijvoorbeeld. Op deze manier legt hij contact om bij bedrijven in beeld te komen. “Daarnaast ondersteunen we de gemeenten en provincie bij projecten zoals zero-emissiestadslogistiek en het maken van plankaarten voor elektrisch laden.”
Shift van weg naar water voorleggen
In Overijssel gaat Christa Baas aan de slag als – en dat is nieuw – fulltime logistiek makelaar in dienst van de provincie. Ze volgt daarmee Miranda Volker en Freek Boele op. Net als Zweers heeft ook Volker vooral gebruikgemaakt van haar netwerk om ondernemers op het spoor van CO2-reductie te krijgen. Als dochter van een binnenvaartondernemer kent ze die sector als geen ander.
“Toen besloten werd om het accent te verschuiven van spitsmijden naar duurzaam transport kwamen er meer mogelijkheden om de modal shift van weg naar water toe te passen. Ik heb veel met verladers gesproken die met containerladingen werken. En ondanks de congestie in de haven van Rotterdam en het capaciteitsgebrek dat je nu veel ziet bij inlandterminals is er wel veel gebeurd.”
Naast binnenvaart heeft Volker ook de zorgsector intensief benaderd als logistiek makelaar. “We proberen zoveel mogelijk aan te haken bij brancheorganisaties en support te leveren. Ik vind dit ontzettend leuk om te doen. Je werkt met enthousiaste ondernemers en het is heel breed. Van het inzetten van een binnenschip voor bijvoorbeeld huishoudelijk afval, tot en met een elektrische bakfiets. Alles komt voorbij.”
Pakketpunten kiezen samen met dorpshuizen
Freek Boele, in het verleden onder andere werkzaam voor Connekt (Lean & Green programma) heeft ook veel ervaring als logistiek makelaar. “Dit is echt leuk werk. Je kunt mooie dingen voor elkaar krijgen in samenwerking met bedrijven, overheden en regelmatig ook onderwijs.”
Een voorbeeld daarvan is een project met DHL, die in Overijssel op zoek was naar pakketpunten. “Het idee is toen ontstaan om daar dorpshuizen bij te betrekken. Dat heeft meteen meerdere kanten. Logistiek gezien is een dorpshuis een perfecte plek, omdat het zorgt voor minder kilometers en CO2, maar het zorgt ook voor meer aanloop bij de dorpshuizen zelf en dat verbetert de leefbaarheid van kleine dorpen en kernen. Natuurlijk kan DHL zelf wel uitdenken hoe ze de verspreiding moeten aanpakken. Maar vanuit mijn onafhankelijke rol met de overheid als opdrachtgever kan ik die connecties makkelijker leggen. Ik weet welke potjes er zijn om door middel van subsidie een project als dit van de grond te krijgen.”
Kijken naar wat dan wel mogelijk is
Christa Baas, nieuwkomer als logistiek makelaar, laat de zorgsector achter zich en gaat zich in eerste instantie vooral richten op stadslogistiek in Overijssel met zero- emissieplannen voor Enschede, Zwolle en Deventer. Een nieuw vakgebied voor haar in een eveneens nieuwe rol.
“Ik ga in deze rol behoeftes in kaart brengen, samen met een aparte adviseur voor elektrische vervoeroplossingen. Binnenkort staat een overleg gepland met Bouwend Nederland om te zien waar de mogelijkheden liggen. Ik kijk er enorm naar uit. Er is veel negativiteit over bijvoorbeeld de laadinfrastructuur. Laten we vooral kijken naar wat er wel kan in de regio.”
Ze is blij met de mogelijkheid om dit fulltime te doen en in dienst van de provincie. “Daarmee zegt de provincie toch dat dit werk een structurele invulling moet krijgen. Neem dan ook, zoals het eigenlijk hoort, mensen gewoon in dienst. De provincie geeft het goede voorbeeld.” Met Miranda Volker houdt Baas de kennis vast op het gebied van modal shift.
Succesvol voorbeeld: suikerbieten over water
Inmiddels is Volker behalve in Overijssel ook al een paar jaar actief in Zuid-Limburg, waar ze mee doorgaat. Grootste project daar was het verschuiven van suikerbietentransport naar Dinteloord van weg naar water. “Echt een enorm volume van 6.000 ritten vorig jaar dat van de weg is gehaald. Grotendeels zonder subsidie gerealiseerd, vooral ook om toch aan duurzaamheidsdoelen een bijdrage te leveren. Daar ben ik trots op, we doen het samen.” Maar er zijn ook projecten die moeizaam verlopen, zo erkent Volker. Dan is het lang wachten op vergunningen om kades aan te passen en de regelgeving aan te passen.
Mede daarom sluiten de gratis adviestrajecten niet altijd af met een positief resultaat. “Middelgrote bedrijven, zeg maar vanaf tien auto’s, zijn enorm aan het zoeken”, meent Zweers. “We staan met z’n allen aan de vooravond van de echte transitie, die nu langzaam op gang komt. Ik zeg altijd: ga nu doen wat al kan. Schaf een paar elektrische auto’s aan en doe er ervaring mee op. Bijvoorbeeld voor servicemonteurs die thuis kunnen laden. Ik begrijp wel de onrust die er is op dit punt bij ondernemers.”
Financiële prikkels geven duwtje in de rug
Zweers reageert op een recent onderzoek van MKB Nederland. De ondernemersorganisatie hield een enquête onder de leden met de vraag of de recent aangekondigde kabinetsplannen – over het wegvallen van de bpm-regeling voor auto’s op diesel – hen ertoe zal bewegen over te stappen op elektrisch. Amper 10 procent is dat van plan, terwijl er volop modellen in de markt worden gezet.
Onzekerheid over (tussentijds) laden, over actieradius in combinatie met zware lading, zet de meeste ondernemers op de sluimerstand. Boele hoort dezelfde twijfel in zijn klankbordgroep met ondernemers en brengt de geluiden over naar de betreffende overheidsinstanties. Maar volgens hem is er geen weg terug. “Het knettert nu overal omdat er concrete doelen zijn gesteld. Financiële prikkels, zowel positieve als negatieve, helpen om ondernemers in de juiste richting te duwen, al doet dat nu pijn.”
“We moeten met elkaar wel de feiten onder ogen zien”, zegt Luikens. “Ik snap best dat de ambulante handel bijvoorbeeld, waar ze rijden met bussen en zware aanhangers, nog niet die stap kan zetten. Maar laten we ons richten op bedrijven waar elektrificatie van het wagenpark zowel praktisch als financieel – deels met hulp van de overheid – wel haalbaar is. Ook denk ik aan de bouwlogistiek: het vervoer van bijvoorbeeld straatstenen en betonelementen naar bouwlocaties. Hiervoor kun je prima de binnenvaart inzetten. Vervoer over water is betrouwbaar, flexibel en veelal kosteneffectief. In Zuid- Limburg zien we mooie voorbeelden van bedrijven die via het water vervoeren.”
Niet altijd gemakkelijk om juiste loket te vinden
Juist de regionale aanpak is volgens Luikens een belangrijke voorwaarde voor succes. Wanneer regio en rijk complementair werken is er meer mogelijk. Landelijk en regionaal zijn er veel initiatieven. Voor bedrijven is het niet gemakkelijk om het juiste loket te vinden wat betreft ondersteuning met kennis en geld om het wagenpark te verduurzamen. “Ik weet dat ondernemers zijn geholpen met regionale logistiek makelaars, omdat wij op de hoogte zijn van landelijke, regionale én gemeentelijke subsidies.”
Volker prijst ook de regionale aanpak: “We staan dichter bij de ondernemer, dan wanneer je dit vanuit een landelijk loket zou willen oppakken.”
En bedrijven in Friesland of Drenthe dan, daar waar geen logistiek makelaars zijn? “Nou, een bedrijf in Coevorden met veel transporten in Overijssel gaan we echt wel helpen. Zo strak ligt dat allemaal niet vast.”
Landelijke coördinatie zou wel handig zijn
Luikens zou op zich wel voorstander zijn van meer landelijke coördinatie. “Het is zeker van belang dat vanuit de rijksoverheid een duidelijk beleid komt waar bedrijven zich met hun investeringsplannen aan kunnen vasthouden. Want het komt voor dat dezelfde ondernemer soms drie keer wordt benaderd om deel te nemen aan een programma. Zo erg is dat niet. Belangrijk is dat ze met verduurzaming verder komen. Er liggen nogal wat uitdagingen om te komen tot minder en schonere kilometers in combinatie met een rendabel businessmodel. Wij kunnen op dat gebied ondersteuning bieden.”
Het artikel is verschenen op Logistiek.nl.
Delen op:
